Vấn đề nợ xấu luôn là nỗi lo lắng của nhiều người khi có nhu cầu vay vốn, đặc biệt là vay tiêu dùng. Một khi đã dính vào nợ xấu, việc tiếp cận các nguồn vốn chính thức từ ngân hàng hay công ty tài chính trở nên vô cùng khó khăn. Vậy, người có nợ xấu có vay tiêu dùng được không? Và nếu được, thì giải pháp nào cho họ? Bài viết này sẽ giúp bạn làm rõ những thắc mắc đó.
Nợ xấu là gì?
Trước khi đi sâu vào vấn đề vay tiêu dùng cho người có nợ xấu, chúng ta cần hiểu rõ khái niệm này. Nợ xấu là các khoản nợ quá hạn thanh toán gốc hoặc lãi từ 90 ngày trở lên, được các tổ chức tín dụng phân loại theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Thông tin về lịch sử tín dụng của mỗi cá nhân, bao gồm cả nợ xấu, sẽ được ghi nhận trên Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam (CIC). Đây là cơ sở dữ liệu quan trọng mà các tổ chức tín dụng dùng để đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng.
Người có nợ xấu có vay tiêu dùng được không?
Thực tế, việc vay tiêu dùng cho người có nợ xấu là cực kỳ khó khăn tại các tổ chức tín dụng chính thống như ngân hàng hay các công ty tài chính lớn. Lý do là bởi:
- Rủi ro cao: Lịch sử nợ xấu cho thấy người vay có khả năng không thực hiện đúng cam kết trả nợ, tiềm ẩn rủi ro cao cho bên cho vay.
- Chính sách nghiêm ngặt: Các ngân hàng và công ty tài chính uy tín thường có chính sách xét duyệt hồ sơ chặt chẽ để đảm bảo an toàn vốn vay. Nợ xấu là một trong những tiêu chí quan trọng để loại bỏ hồ sơ.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là mọi cánh cửa đều đóng lại. Vẫn có những giải pháp dành cho người có nợ xấu, dù số lượng và điều kiện sẽ hạn chế hơn nhiều.
Giải pháp nào cho người có nợ xấu muốn vay tiêu dùng?
Nếu bạn đang trong tình trạng nợ xấu và cần vay tiêu dùng, dưới đây là một số giải pháp bạn có thể cân nhắc:
1. Cải thiện lịch sử tín dụng (quan trọng nhất)
Đây là giải pháp gốc rễ và bền vững nhất. Nếu nợ xấu của bạn là do sự cố khách quan hoặc đã được thanh toán, hãy tập trung vào việc cải thiện điểm tín dụng của mình:
- Thanh toán hết các khoản nợ xấu: Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Hãy cố gắng trả hết các khoản nợ đã quá hạn càng sớm càng tốt.
- Xây dựng lịch sử tín dụng mới: Sau khi đã xử lý nợ xấu, bạn có thể bắt đầu xây dựng lại lịch sử tín dụng bằng cách sử dụng các sản phẩm tài chính nhỏ, an toàn như thẻ tín dụng trả trước (secured credit card) hoặc vay các khoản nhỏ có thế chấp tài sản giá trị thấp và luôn thanh toán đúng hạn.
- Chờ đợi thời gian: Thông tin nợ xấu trên CIC thường được lưu trữ trong một khoảng thời gian nhất định (thường là 3-5 năm tùy nhóm nợ). Sau khi hết thời gian này và bạn đã duy trì được lịch sử tín dụng tốt, khả năng vay vốn sẽ cao hơn.
2. Vay thế chấp tài sản
Đây là một trong những lựa chọn khả thi nhất cho người có nợ xấu. Khi bạn có tài sản đảm bảo (như sổ đỏ, ô tô, xe máy, sổ tiết kiệm…), các tổ chức tín dụng sẽ cảm thấy an tâm hơn về khả năng thu hồi vốn.
- Ưu điểm: Khả năng được duyệt vay cao hơn, lãi suất thường ưu đãi hơn so với vay tín chấp.
- Lưu ý: Cần có tài sản có giá trị và chấp nhận rủi ro mất tài sản nếu không trả được nợ.
3. Vay từ người thân, bạn bè
Đây thường là lựa chọn đầu tiên và an toàn nhất khi bạn gặp khó khăn tài chính và không thể vay từ các tổ chức chính thức.
- Ưu điểm: Không cần chứng minh thu nhập hay lịch sử tín dụng, linh hoạt về lãi suất và thời gian trả nợ.
- Lưu ý: Cần minh bạch, rõ ràng trong các điều khoản vay mượn để tránh ảnh hưởng đến mối quan hệ.
4. Tìm kiếm các tổ chức cho vay vi mô (microfinance) hoặc P2P Lending (cho vay ngang hàng)
Một số tổ chức cho vay vi mô hoặc nền tảng P2P Lending có thể linh hoạt hơn trong việc xét duyệt hồ sơ cho người có nợ xấu, nhưng đi kèm với những rủi ro nhất định:
- Lãi suất cao: Các tổ chức này thường áp dụng mức lãi suất cao hơn nhiều so với ngân hàng để bù đắp rủi ro.
- Điều kiện phức tạp: Có thể có nhiều điều kiện ẩn hoặc phí phát sinh.
- Nguy cơ tín dụng đen: Rất dễ lẫn lộn với các tổ chức tín dụng đen nếu bạn không tìm hiểu kỹ. Tuyệt đối tránh xa tín dụng đen vì lãi suất cắt cổ và các hình thức đòi nợ phi pháp có thể gây hậu quả nghiêm trọng.
Lời khuyên quan trọng: Trước khi quyết định vay từ các kênh này, hãy tìm hiểu thật kỹ về độ uy tín, giấy phép hoạt động, và đọc rõ các điều khoản hợp đồng.
5. Vay tiền từ các ứng dụng/nền tảng tài chính số (Fintech)
Hiện nay có nhiều ứng dụng cho vay tiền nhanh trên điện thoại. Một số ứng dụng có thể duyệt vay cho người có nợ xấu với số tiền nhỏ.
- Ưu điểm: Thủ tục nhanh gọn, đơn giản.
- Nhược điểm: Lãi suất rất cao, phí phạt lớn, thông tin không minh bạch, dễ rơi vào bẫy lãi suất và bị quấy rối bởi các app đòi nợ. Chỉ nên xem xét khi thực sự khẩn cấp và đã tìm hiểu kỹ về uy tín của ứng dụng.
Kết luận
Vay tiêu dùng cho người có nợ xấu là một thách thức lớn, nhưng không phải là không thể. Điều quan trọng nhất là bạn cần chủ động cải thiện lịch sử tín dụng của mình bằng cách thanh toán hết nợ và duy trì thói quen chi tiêu, trả nợ có trách nhiệm.
Nếu thực sự cần vay, hãy ưu tiên các giải pháp an toàn như vay thế chấp tài sản hoặc vay từ người thân, bạn bè. Cần hết sức cẩn trọng và tìm hiểu kỹ khi tìm đến các tổ chức cho vay vi mô hay nền tảng tài chính số, tránh xa tín dụng đen để không rơi vào vòng xoáy nợ nần nghiêm trọng hơn. Vay tiền là một quyết định quan trọng, đặc biệt khi bạn đang có lịch sử tín dụng không tốt. Hãy luôn là người tiêu dùng thông minh để bảo vệ sức khỏe tài chính của chính mình.
